Logo Image

Gefäße der oberen Extremität

7 Minuten Lesezeit

Arterielle Versorgung der oberen Extremität

Einleitung

Die obere Extremität wird durch die A. subclavia versorgt, die aus der Aorta oder dem Truncus brachiocephalicus entspringt. Die A. subclavia durchtritt die hintere Skalenuslücke. Unterhalb der 1. Rippe wird sie zur A. axillaris, die den Großteil des Schultergürtels versorgt. Nach dem Verlassen der Achselhöhe (Unterkante des M. pectoralis major) setzt sie sich als A. brachialis fort. Die A. brachialis versorgt den Oberarm und teilt sich schließlich in der Ellenbeuge in die A. ulnaris und die A. radialis auf. Diese beiden Gefäße ziehen entlang des Unterarms bis zur Hand.

Arterielle Versorgung der oberen Extremität

A. subclavia

UrsprungVerlaufWichtige Äste / AnastomosenVersorgungsgebiet
  • Rechts: aus Truncus brachiocephalicus
  • Links: aus Aortenbogen
  • Verläuft zwischen M. scalenus anterior und medius in der hinteren Skalenuslücke
  • Zwischen Schlüsselbein und 1. Rippe
  • Äste:
    • A. thoracica interna
    • A. vertebralis
    • Truncus thyrocervicalis: 
      A. thyroidea inferior, 
      A. transversa colli, 
      A. suprascapularis
    • Truncus costocervicalis
  • Schulterblattanastomose:
    • Zwischen A. suprascapularis, 
      A. circumflexa scapulae (aus A. axillaris) und A. dorsalis scapulae
  • Schulterblatt
Arteria subclavia

Ansicht der rechten Scapula von dorsal (Achsellücken, Schulterblattanastomose)

Achsellücken, Schulterblattanastomose

A. axillaris

UrsprungVerlaufÄste / AnastomosenVersorgungsgebiet
  • Aus der A. subclavia
  • Liegt lateral der V. axillaris in der Achselhöhle
  • Enge Nachbarschaft zu Plexus brachialis (N.radialis, 
    N. medianus, 
    N. ulnaris)
  • Distal der Achselhöhle geht sie in die A. brachialis über
  • Äste:
    • A. thoracica superior
    • A. thoracoacromialis à R. acromialis, 
      R. pectoralis, R. clavicularis, R. deltoideus
    • A. thoracica lateralis
    • A. subscapularis à A. thoracodorsalis, 
      A. circumflexa scapulae
    • A. circumflexa humeri anterior
    • A. circumflexa humeri posterior
  • Anastomosen:
    • Rete acromiale: Zwischen der 
      A. thoracoacromialis und der 
      A. suprascapularis (aus der A. subclavia)
    • Schulterblattanastomose (s.o.)
    • Gefäßring um das Collum chirurgicum: zwischen der A. circumflexa humeri anterior und posterior
  • Schulter

Äste der A. axillaris

A. axillaris
Äste der A. axillaris 
(von proximal nach distal)
Fakten
A. thoracica superior 
(Synonym: A. thoracica suprema)
  • Zieht zum M. subclavius, den Mm. pectorales und gibt Äste zum oberen Teil des M. serratus anterior ab
A. thoracoacromialis
  • Befindet sich tief in der Fossa infraclavicularis
  • Teilt sich in mehrere Äste: R. acromialis, R. pectoralis, 
    R. clavicularis und R. deltoideus (Versorgung der entsprechenden Gebiete oder Muskeln)
  • R. acomialis anastomosiert im Rete acromiale mit Ästen der A. suprascapularis (aus Truncus thyrocervicales aus 
    A. subclavia)
A. thoracica lateralis
  • Gibt Äste für die Versorgung der lateralen Brustwand und der Brustdrüse ab (Rr. mammarii laterales)
A. subscapularis
  • Gibt Äste zum M. subscapularis ab und teilt sich in die:
  • A. circumflexa scapulae: verläuft duch die mediale Achsellücke und bildet die Schulterblattanastomose mit der 
    A. suprascapularis und A. dorsalis scapulae
  • A. thoracodorsalis: versorgt den M. latissimus dorsi und M. teres major
A. circumflexa humeri posterior
  • Zieht mit dem N. axillaris durch die laterale Achsellücke dorsal um das Collum chirurgicum des Humerus und bildet dort einen Gefäßring mit der A. circumflexa humeri anterior
A. circumflexa humeri anterior
  • Zieht ventral um das Collum chirurgicum des Humerus
  • Die Aa. circumflexae humeri versorgen den M. deltoideus, den langen Trizepskopf und das Schultergelenk

A. brachialis

UrsprungVerlaufÄste / AnastomosenVersorgungsgebiet
  • Aus A. axillaris
  • Verläuft im Sulcus bicipitalis medialis mit den Vv. brachiales und dem N. medianus und zieht zur Ellenbeuge (Fossa cubitalis)
  • Teilt sich in der Ellenbeuge in die A. radialis und A. ulnaris
  • Äste:
    • A. profunda brachii 
      → A. collateralis media 
      → A. collateralis radialis (begleitet von N. radialis)
    • A. collateralis ulnaris superior
    • A. collateralis ulnaris inferior
  • Anastomosen:
    • Rete articulare cubiti: gespeist von allen 4 Kollateralarterien 
      (Aa. collaterales) und den 3 rekurrenten Arterien (Aa. recurrentes) des Unterarms
  • Oberarm
  • Ellenbogen

Verlauf und Äste der A. brachialis

 

Verlauf und Äste der A. brachialis
 Merke

Rete articulare cubiti:

Das Rete articulare cubiti (Gefäßnetz am Ellenbogen) erhält Zuflüsse aus: 
A. profunda brachii, A. brachialis, A. radialis, A. ulnaris und A. interossea communis

A. radialis

UrsprungVerlaufÄste / AnastomosenVersorgungsgebiet
  • Aus A. brachialis
  • Zieht auf der radialen Seite des Unterarms zwischen 
    M. brachioradialis und 
    M. flexor carpi radialis
  • Verläuft in der radialen Gefäß-Nerven-Straße zu den Handwurzelknochen
  • Läuft durch die Foveola radialis (Tabatière, Puls tastbar) in die Hohlhand
  • Äste:
    • A. recurrens radialis
    • R. carpalis palmaris
    • R. palmaris superficialis
    • R. carpalis dorsalis
      • → Aa. metacarpales dorsales
      • → Aa. digitales dorsales
    • A. princeps pollicis
    • A. radialis indicis
    • Arcus palmaris profundus
      • → Aa. metacarpales palmares
  • Anastomosen:
    • Rete articulare cubiti
    • Arcus palmaris profundus: Endast der A. radialis & R. palmaris profundus der A. ulnaris
    • Arcus palmaris superficialis: Endast der A. ulnaris & R. palmaris superficialis der A. radialis
  • Unterarm
  • Hand

A. ulnaris

UrsprungVerlaufÄste / AnastomosenVersorgungsgebiet
  • Aus A. brachialis
  • Verläuft in der ulnaren Gefäß-Nerven-Straße begleitet von Vena und 
    Nervus ulnaris
  • Läuft duch die Guyon-Loge über das Retinaculum flexorum (Puls tastbar)
  • Äste:
    • A. recurrens ulnaris
    • A. interossea communis
    • R. carpalis dorsalis arteriae ulnaris
    • Arcus palmaris superficialis 
      → Aa. digitales palmares communes
  • Anastomosen:
    • Rete carpale dorsale: Zwischen A. radialis, A. ulnaris und A. interossea
    • Arcus palmaris superficialis: Endast der A. ulnaris & R. palmaris superficialis der A. radialis
    • Arcus palmaris profundus: Endast der A. radialis & R. palmaris profundus der A. ulnaris
  • Unterarm
  • Hand

Rechter Unterarm (Ansicht von ventral)

A. radialis und A. ulnaris

Links: Ansicht der Hand von ventral; Rechts: Ansicht der Hand von dorsal

Zusammenfassung: Arterien der oberen Extremität

A. subclavia
(verläuft durch die Skalenuslücke)
A. axillaris
(ab der 1. Rippe)
A. brachialis
(ab der Sehne des M. latissmus dorsi
  • Äste:
    • A. thoracica interna
    • A. vertebralis
    • Truncus thyrocervicalis
    • Truncus thyrocervicalis: 
      A. thyroidea inferior, 
      A. transversa colli, 
      A. suprascapularis
    • Truncus costocervicalis
  • Schulterblattanastomose:
    • Zwischen A. suprascapularis, 
      A. circumflexa scapulae (aus A. axillaris) und A. dorsalis scapulae
  • Äste:
    • A. thoracica superior
    • A. thoracoacromialis 
       R. acromialis, 
      R. pectoralis, R. clavicularis, R. deltoideus
    • A. thoracica lateralis
    • A. subscapularis
      • → A. thoracodorsalis, 
        A. circumflexa scapulae
    • A. circumflexa humeri anterior
    • A. circumflexa humeri posterior
  • Anastomosen:
    • Rete acromiale: Zwischen der 
      A. thoracoacromialis und der 
      A. suprascapularis (aus der A. subclavia)
    • Schulterblattanastomose (s.o.)
    • Gefäßring um das Collum chirurgicum: zwischen der A. circumflexa humeri anterior und posterior
  • Äste:
    • A. profunda brachii
      • → A. collateralis media
      • → A. collateralis radialis (begleitet von N. radialis)
    • A. collateralis ulnaris superior
    • A. collateralis ulnaris inferior
  • Anastomosen:
    • Rete articulare cubiti: gespeist von allen 4 Kollateralarterien 
      (Aa. collaterales) und den 3 rekurrenten Arterien 
      (Aa. recurrentes) des Unterarms
A. radialis
(ab der Ellenbeuge)
A. ulnaris
(ab der Ellenbeuge)
  • Äste:
    • A. recurrens radialis
    • R. carpalis palmaris
    • R. palmaris superficialis
    • R. carpalis dorsalis
      • → Aa. metacarpales dorsales
      • → Aa. digitales dorsales
  • A. princeps pollicis
  • A. radialis indicis
  • Arcus palmaris profundus
    • → Aa. metacarpales palmares  
  • Anastomosen:
    • Rete articulare cubiti
    • Arcus palmaris profundus: Endast der A. radialis & R. palmaris profundus der A. ulnaris
    • Arcus palmaris superficialis: Endast der A. ulnaris & R. palmaris superficialis der A. radialis 
  • Äste:
    • A. recurrens ulnaris
    • A. interossea communis
    • R. carpalis dorsalis
    • Arcus palmaris superficialis
      • → Aa. digitales palmares communes
  • Anastomosen:
    • Rete carpale dorsale: Zwischen A. radialis, A. ulnaris und A. interossea
    • Arcus palmaris superficialis: Endast der A. ulnaris & R. palmaris superficialis der A. radialis
    • Arcus palmaris profundus: Endast der A. radialis & R. palmaris profundus der A. ulnaris

Pulspalpation

Pulspalpation
Zuletzt aktualisiert am 01.04.2025
Nerven der oberen Extremität
Topografie der oberen Extremität
Deine Medizin-Lernplattform
Jetzt weiterlesen
Zugang zu diesem und über 800 weiteren leitlinienbasierten Artikeln, unserem einzigartigen medizinischen AI-Tutor und Quiz